QĐND – Thực hiện chỉ thị của Quân chủng Phòng không – Không quân, từ cuối năm 1968, Binh chủng Không quân tiếp tục tổ chức một bộ phận lực lượng ở Quân khu 4, phối hợp cùng các lực lượng phòng không đánh máy bay địch, bảo vệ tuyến đường vận tải giao thông chiến lược. Đặc biệt là nghiên cứu quy luật, thủ đoạn hoạt động của máy bay B-52 và tìm cách đánh máy bay B-52 của Không quân Mỹ.

Cơ quan tham mưu binh chủng và các trung đoàn không quân xây dựng kế hoạch, tổ chức cho một số phi công có kinh nghiệm chiến đấu huấn luyện phương án đánh máy bay B-52 và máy bay AC-130 của địch. Bộ tư lệnh Binh chủng đã chọn lựa, tổ chức huấn luyện một số phi công Mig-17 và Mig-21 đánh địch ban đêm ở tầm cao trong điều kiện thời tiết phức tạp; tổ chức cho một số biên đội bí mật vào các sân bay Quân khu 4 làm nhiệm vụ phục kích máy bay B-52.

Phi công Đinh Tôn, người phát hiện máy bay B-52 đầu tiên của lực lượng không quân. Ảnh tư liệu

Binh chủng Không quân cử một số cán bộ tham mưu, phi công lên đỉnh đèo Mụ Giạ (Quảng Bình) trực tiếp quan sát, tìm hiểu đội hình và quy luật hoạt động của máy bay B-52 địch cả ban ngày và ban đêm.

Ngày 4-10-1971, phi công Đinh Tôn từ Đa Phúc bay vào Sân bay Đồng Hới, đến 19 giờ 13 phút cùng ngày, Đinh Tôn nhận lệnh xuất kích. Với quyết tâm cao không để lỡ thời cơ tiêu diệt địch, anh cho Mig-21 cất cánh, phát hiện được hai chiếc máy bay B-52, nhưng ở thế đối đầu không đánh được nên phải quay về hạ cánh ở Sân bay Thọ Xuân (Thanh Hóa).

Ngày 20-10-1971, Binh chủng tiếp tục đưa một biên đội 2 chiếc Mig-21 vào trực chiến ở Sân bay Vinh và một biên đội Mig-21 vào trực chiến ở Sân bay Anh Sơn. Đến 20 giờ cùng ngày, phát hiện máy bay B-52 địch hoạt động ở vùng trời Sầm Nưa, phi công Vũ Đình Rạng trực bay ở Sân bay Anh Sơn nhận lệnh xuất kích. Vào 20 giờ 46 phút cùng ngày, Mig-21 còn cách tốp B-52 khoảng 100km, theo lệnh chỉ huy anh thả thùng dầu phụ, kéo máy bay lên cao 10.000m. Còn cách địch 15km, Vũ Đình Rạng bật ra-đa và phát hiện B-52 cách 11km ở phía trước, anh tăng tốc độ cho máy bay tiếp cận gần mục tiêu, đến cự ly 8km anh bắn một quả tên lửa. Khi vòng máy bay lại, nhìn thấy một chiếc B-52 khác, anh bắn tiếp quả tên lửa thứ hai rồi nhanh chóng thoát ly, hạ cánh an toàn lúc 21 giờ 15 phút xuống Sân bay Anh Sơn.

Theo xác nhận của Không quân Mỹ, trận này một chiếc B-52 bị hỏng động cơ do trúng tên lửa, buộc phải hạ cánh ở Sân bay U-Đôn, Thái Lan. Đây là trận đánh đầu tiên của không quân ta với máy bay B-52, một trận đánh được chuẩn bị công phu, chỉ huy và dẫn đường tốt, giữ được bí mật bất ngờ cho đến khi nổ súng. Tuy chưa bắn rơi tại chỗ máy bay địch, song đây là thực tế đã chứng minh, máy bay Mig-21 của ta có thể bắn rơi tại chỗ máy bay B-52 của địch.

HOÀNG NAM
qdnd.vn