Cuộc sống – Trang viết

QĐND – Ở tầm tuổi 82, nhạc sĩ Phạm Tuyên vẫn rất nhanh nhẹn, giọng nói khoan thai lôi cuốn người nghe. Nhân dịp kỷ niệm 40 năm Chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” và kỷ niệm 2 năm thành lập CLB Bồi dưỡng tài năng trẻ, Ban Giám hiệu Trường THCS Đoàn Thị Điểm (huyện Yên Mỹ, Hải Dương) đã trân trọng mời nhạc sĩ Phạm Tuyên về nói chuyện. Ông hào hứng kể cho lớp trẻ nghe chuyện sáng tác bài hát “Hà Nội-Điện Biên Phủ” vào tháng 12-1972 ở ngay cạnh hầm.

“Tôi vẫn nhớ mãi chiều tối hôm viết bài bài hát này. Hôm đó, tôi ngồi trực chiến cạnh hầm trú ẩn ở Đài Tiếng nói Việt Nam, phố Quán Sứ, Hà Nội. Sau đêm 26-12-1972, đêm máy bay B-52 Mỹ ném bom rải thảm khu phố Khâm Thiên, tàn sát dã man khu dân cư lao động. Thời điểm hôm ấy chỉ có mình tôi duy nhất là nhạc sĩ trực ở Đài. Những đêm hôm trước, tôi được tận mắt chứng kiến tên lửa của bộ đội ta bay lên lao trúng vào B-52 của địch; máy bay bốc cháy sáng rực bầu trời Thủ đô. Nhiều người dân trèo lên nóc hầm reo hò khi nhìn thấy B-52 bốc cháy, ai cũng phấn chấn, tự hào”.

Và rồi bài hát “Hà Nội-Điện Biên Phủ” được nhạc sĩ viết ngay cạnh cửa hầm. Trong cái ác liệt của chiến tranh, nhưng ông đã cảm nhận và hòa cảm xúc niềm tin chiến thắng của quân và dân Hà Nội vào âm nhạc để giai điệu bài hát tự xuất thần, vang lên lời ca hùng hồn, như những hồi kèn thúc giục đoàn quân tiếp tục ra trận. Lời ca nói lên niềm tự hào của quân, dân Thủ đô đã trừng trị đích đáng lũ máy bay B-52 của giặc.

Nhạc sĩ Phạm Tuyên đã tìm được câu ý ẩn dụ so sánh, mang ý nghĩa tầm vóc lịch sử thời đại, trận Hà Nội đánh thắng máy bay B-52 năm 1972 với trận đánh quyết định chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954. Ông đã viết được ca từ tuyệt vời vào bài hát: “Bê năm hai tan xác cháy sáng bầu trời, hào khí Thăng Long ánh lên ngời ngời, rồng ta lao vút tới… Hà Nội ơi, đây Thăng Long, đây Đông Đô, đây Hà Nội, Hà Nội của chúng ta. Trong trận Điện Biên mới oai hùng, sáng rực hào quang chiến thắng… Một Điện Biên sáng chói, Hà Nội ơi”.

Sáng tác xong bài hát này, Phạm Tuyên mang hát cho ca sĩ Mạnh Hà và Trần Thụ nghe, người đệm đàn piano là nhạc công Hoàng Mãnh. Anh em nghe xong, rất thích giai điệu và lời ca bài hát. Sau đó, nhạc sĩ đưa ngay cho Đoàn ca nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam dàn dựng và thu thanh bài “Hà Nội-Điện Biên Phủ”. Bài hát được phát trên sóng liên tục trong suốt thời kỳ đó. Trước đó mấy hôm, tối 23-12-1972, cũng tại căn hầm trên phố Quán Sứ, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã thức thâu đêm, viết dưới làn bom đạn B-52 bài hát “Hà Nội những đêm không ngủ” với giai điệu hào hùng và sâu lắng: “Đêm nay trời Hà Nội vang rền tiếng súng, lửa rực cháy sáng khắp phố phường yêu dấu. Lửa trừng trị Bê năm hai, rực bầu trời đêm Thăng Long. Lửa hờn căm bao nung nấu…”.

NAM HOÀNG
qdnd.vn