40 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ trên không: Hào hùng sau đau thương, đổ nát

Ngày 28-11, Bộ Quốc phòng, Ban Tuyên giáo Trung ương và Thành ủy, UBND TP. Hà Nội cùng phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học cấp Nhà nước về “Chiến thắng Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không – Tầm cao trí tuệ và bản lĩnh Việt Nam”. Thượng tướng Nguyễn Thành Cung, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội Tưởng Phi Chiến và nhiều tướng lĩnh, lãnh đạo Bộ quốc phòng và TP. Hà Nội tham dự.

Cách đây 40 năm, vào những ngày cuối tháng 12-1972, đế quốc Mỹ mở cuộc tập kích chiến lược bằng không quân vào Hà Nội, Hải Phòng và các thành phố lớn ở miền Bắc, hòng xoay chuyển tình thế trên bàn đàm phán Paris. Tuy nhiên, với ý chí quyết chiến, quyết thắng giặc Mỹ xâm lược, trong 12 ngày đêm, quân và dân miền Bắc đã đánh bại hoàn toàn cuộc tập kích. Động thái quân sự này của Mỹ bắt đầu từ sau khi Tổng thống Mỹ Nichxơn tái đắc cử nhiệm kỳ 2. Với mưu đồ đã tính toán trước, chính quyền Nichxơn huy động gần 200 máy bay B52, 30 máy bay F111 và hơn 1.000 máy bay tiêm kích, 6 liên đội tàu sân bay và 50 máy bay tiếp dầu KC.135 mở cuộc tập kích chiến lược bằng không quân với quy mô lớn vào Hà Nội, Hải Phòng và một số mục tiêu khác với mật danh”Lainơ Bếchcơ II”. Riêng tại Hà Nội, trong 12 ngày đêm, không quân Mỹ đã tập trung trên 1.000 lượt máy bay, trong đó có khoảng một nửa là B52, trút 40.000 tấn bom xuống nhiều khu dân cư: Khâm Thiên, An Dương, Uy Nỗ, Bệnh viện Bạch Mai, Yên Viên, Gia Lâm, Đông Anh, Văn Điển, Giáp Bát, Đài Phát thanh Mễ Trì… làm cho gần 2.400 người chết và 1.355 người khác bị thương. Với hào khí “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, sau 12 ngày đêm anh dũng chiến đấu (18-12 – 29-12-1972), quân và dân Thủ đô cùng các địa phương miền Bắc đã đập tan cuộc tập kích đường không của Mỹ, bắn rơi 81 máy bay các loại, trong đó có 34 máy bay B52, trong đó Hà Nội bắn rơi 25 B52. Chiến công này mang tầm vóc thời đại, buộc Mỹ phải ký Hiệp định Pari ngày 27-1-1973, chấp nhận rút hết quân viễn chinh và chư hầu về nước.

Tại Hội thảo, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Trân cho biết, vào thời điểm đó, chỉ trong vòng vài ba ngày đã tổ chức sơ tán gần 55 vạn dân nội thành ra khỏi thành phố… Các trường học sơ tán đều có thầy và trò đi theo để tổ chức học tập. Tại thành phố, vẫn đảm bảo cho được cho mỗi người đều có ba nơi trú ẩn: gia đình, nơi làm việc và nơi công cộng. Ba đội cứu thương, cứu hỏa và cứu sập sẵn sàng cứu trợ. Theo ông Nguyễn Văn Trân, một trong những nhiệm vụ quan trọng của Hà Nội thời bấy giờ là làm thế nào vừa chiến đấu vừa sản xuất. Và, kỳ diệu thay, sau khi kết thúc cuộc chiến, Hà Nội không những không giảm đi số nhà máy, xí nghiệp mà lại tăng lên do chủ trương chia nhỏ các nhà máy lớn để dễ dàng ứng phó trong chiến tranh. 12 ngày đêm của chiến dịch Điện Biên Phủ trên không, theo ông Trân, tuy ngắn ngủi nhưng ta thu được thắng lợi rất to lớn. “Điện Biên Phủ dưới đất – Pháp thua, Điện Biên Phủ trên trời – Mỹ thua”- ông Trân kết thúc bài phát biểu.

Ôn lại thời kỳ lịch sử này, các tham luận đều nêu rõ bí quyết thành công của trận đánh là ta không để bị bất ngờ. Từ cuối năm 1967, đến thăm Bộ Tư lệnh Phòng không – Không quân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Sớm muộn rồi đế quốc Mỹ cũng đưa B52 ra đánh Hà Nội, rồi có thua nó mới chịu thua… Phải dự kiến trước mọi tình huống càng sớm càng tốt, để có thời gian suy nghĩ, chuẩn bị. Dù đế quốc Mỹ có lắm súng, nhiều tiền. Dù chúng có B57, B52, hay “bê” gì đi chăng nữa ta cũng đánh” – Người chỉ thị. Thực hiện chỉ thị của Người, Bộ đội Phòng không đã bí mật đưa lực lượng tên lửa và rađa vào chiến trường Vĩnh Linh, trực tiếp tìm hiểu, nghiên cứu qui luật hoạt động, cách đánh phá của B52, từ đó tìm ra cách đánh B52 thích hợp. Cùng với sự phối hợp của nhiều nhà khoa học, nhiều binh chủng khác, chúng ta đã tìm cách đánh phù hợp nhất.

Đã qua những năm tháng đầy đau thương mà hào hùng của dân tộc. 40 năm nay nhìn lại, mỗi chúng ta vẫn nguyên vẹn niềm tự hào và lòng biết ơn lớp cha anh ngày trước. Đến dự hội thảo hôm nay còn có cả những nhân chứng sống, những mảnh đời mà vết thương chưa khép lại. Nhưng tất cả đã bừng lên sức sống mới, rạng rỡ niềm vui trên từng gương mặt…

Trung tướng Phạm Tuân: “Qua nhiều đêm mất ngủ, cùng anh em bàn bạc chúng tôi mới đưa ra được cách đánh hay nhất. Đó là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa kỹ thuật ý chí và lòng quyết tâm cao độ”.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Ninh, nguyên Phó Cục trưởng Cục Tác chiến, Bộ Tổng Tham mưu: “7 năm ở Quân chủng Phòng không mà chưa lúc nào tôi căng thẳng như hôm đó. Trời mùa đông rét như cắt thế mà mồ hôi cứ túa ra. Là vì Trung ương Đảng và Bác Hồ đang hết sức mong đợi phải thắng B52 Mỹ ngay từ trận đầu trong chiến dịch này. Thế rồi, đúng 20giờ20 ngày 18-12-1972, có điện thoại của anh em quan sát từ bên Cột cờ báo về có B52 rơi thành một đám cháy to lắm từ phía Đông Anh… Tôi cùng các anh Phùng Thế Tài, Lê Hiến Mai, Vũ Lăng ôm nhau vô cùng sung sướng.