Hồ Chí Minh – Biên niên tiểu sử – Tập 8 (Năm 1962 – Tháng 1)

Tháng 1, ngày 1

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Lời chúc mừng năm mới tới đồng bào cả nước, kiều bào ở nước ngoài, các nước xã hội chủ nghĩa, các dân tộc đang anh dũng đấu tranh giành tự do độc lập và nhân dân yêu chuộng hoà bình thế giới.

Sau khi khẳng định trong năm qua “lực lượng xã hội chủ nghĩa hơn hẳn lực lượng đế quốc, lực lượng hoà bình hơn hẳn lực lượng chiến tranh”, Người nhấn mạnh những nhiệm vụ của đồng bào hai miền Nam, Bắc trong sự nghiệp đấu tranh hoà bình thống nhất nước nhà.

– Báo Nhân Dân, số 2841, ngày 1-1-1962.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 10, tr. 490-492.

Tháng 1, ngày 2

Chiều, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn nghệ sĩ Tiệp Khắc sang thăm và biểu diễn tại nước ta.

Trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Lệnh số 1-LCT, tặng thưởng Huân chương Lao động cho Đoàn nghệ sĩ Tiệp Khắc.

– Báo Nhân Dân, số 2843, ngày 3-1-1962.

– Lệnh Chủ tịch (bản gốc), lưu tại Trung tâm lưu trữ Quốc gia I.

Tháng 1, trước ngày 5

Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Thủ tướng Phạm Văn Đồng gửi điện chúc mừng Tổng thống và Thủ tướng Liên bang Miến Điện (Myanma) nhân kỷ niệm lần thứ 14 Ngày Độc lập của Liên bang.

– Báo Nhân Dân, số 2845, ngày 5-1-1962.

Tháng 1, ngày 5

Chủ tịch Hồ Chí Minh dự cuộc họp Bộ Chính trị.

Về công tác thi đua, Người yêu cầu tập trung vào lãnh đạo, cách tổ chức thi đua, và nhấn mạnh tính mục đích của thi đua và phạm vi thi đua ở các ngành các giới.

Về vấn đề định mức thu nộp đảng phí, Người đề nghị: “mức đóng nên quy định theo luỹ tiến. Thu, nộp phải rõ ràng, có thẻ có tem”.

Cùng ngày, bài viết Tốt đẹp thay! của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân, số 2845, ca ngợi những thành tích về công nghiệp, nông nghiệp, văn hoá xã hội dưới chế độ mới của nhân dân miền Bắc và chỉ rõ đó là nhờ sự giáo dục của Đảng và nhờ phong trào thi đua trong mọi ngành, mọi giới.

– Biên bản Hội nghị Bộ Chính trị, lưu tại Cục Lưu trữ Trung ương Đảng, phông Ban Chấp hành Trung ương, khoá III.

– Báo Nhân Dân, số 2845, ngày 5-1-1962.

Tháng 1, ngày 10

Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam viết thư gửi Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô chúc mừng thắng lợi của Đại hội lần thứ XXII Đảng Cộng sản Liên Xô¹⁾ đã thông qua bản Cương lĩnh xây dựng chủ nghĩa cộng sản ở Liên Xô và xem đây là nguồn cổ vũ lớn lao đối với Việt Nam trong việc thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ III của Đảng Lao động Việt Nam nhằm xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh hoà bình thống nhất nước nhà.

Sau đó, bức thư đề cập đến hai vấn đề: “Tệ sùng bái cá nhân Stalin” và “Vấn đề Anbani”. Thư có đoạn:

“Cũng như mọi người cách mạng trên thế giới, Đảng chúng tôi kính trọng Đảng Cộng sản Liên Xô và nhân dân Liên Xô, đồng thời kính trọng Stalin.

Đến Đại hội lần thứ XX của Đảng Cộng sản Liên Xô, chúng tôi mới được biết Stalin về cuối đời hoạt động của mình đã phạm một số khuyết điểm và sai lầm nghiêm trọng do tệ sùng bái cá nhân gây ra.

Từ Đại hội lần thứ XX, chúng tôi đã tán thành khắc phục tệ sùng bái cá nhân. Về phần Đảng Lao động Việt Nam, chúng tôi không ngừng giáo dục toàn Đảng hết sức tránh tệ sùng bái cá nhân, cố giữ đúng quy tắc sinh hoạt đảng và nguyên tắc lãnh đạo đảng của Lênin, phát huy tập thể dân chủ trong Đảng.

Về vấn đề Anbani. Chúng tôi rất lấy làm tiếc rằng quan hệ giữa Anbani với Liên Xô và một số nước anh em ngày càng trở nên nghiêm trọng.

Đứng trước tình hình ấy, chúng tôi rất lo lắng và lấy làm đau lòng… Vì vậy chúng tôi xin đề nghị:

1. Nên có một cuộc hội nghị đại biểu 12 đảng trong phe xã hội chủ nghĩa hoặc rộng hơn để cùng nhau bàn bạc và giải quyết mối bất hoà giữa Anbani với Liên Xô và một số nước anh em khác.

2. Trong lúc chờ đợi một cuộc hội nghị như vậy, các đảng nên đình chỉ việc công kích lẫn nhau trên đài phát thanh và trên báo chí để tạo điều tốt cho việc đi tới cuộc hội nghị nói trên…”.

– Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng – Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 23, tr. 20-23.

Tháng 1, ngày 11

Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự và nói chuyện với Hội nghị truyền đạt Nghị quyết của Bộ Chính trị và Nghị quyết của Hội đồng về kế hoạch Nhà nước năm 1962.

Người khẳng định những tiến bộ, vạch rõ những khuyết điểm trong việc thực hiện kế hoạch Nhà nước năm qua và yêu cầu: từ trên xuống dưới, từ trung ương đến địa phương phải có sự chuyển biến mạnh mẽ để hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch 1962; đồng thời với việc nâng cao tinh thần trách nhiệm, thực hiện tiết kiệm, phải có biện pháp cụ thể, thiết thực, toàn diện, kịp thời, phải phấn đấu để tự lực cánh sinh, xây dựng kế hoạch phải cân đối, phải quyết tâm thực hiện cho kỳ được kế hoạch đó và phải quản lý tốt sức lao động.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 10, tr. 493-495.

Tháng 1, ngày 12

Bài viết Thật là vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 2852.

Bằng những con số cụ thể so sánh sự phát triển của nền kinh tế giữa Mỹ và Liên Xô, tác giả khẳng định chủ nghĩa tư bản ngày càng suy đồi và chủ nghĩa cộng sản đang hoàn thành một nhiệm vụ lịch sử là giải phóng con người khỏi mọi hình thức áp bức bóc lột và xây dựng trên trái đất một nền hoà bình, lao động, tự do, bình đẳng, hữu nghị và hạnh phúc cho tất cả mọi dân tộc.

Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện tới Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc chia buồn về việc đồng chí Lý Khắc Nông qua đời. Và điện cho Đại sứ quán Việt Nam tại Bắc Kinh đặt vòng hoa làm lễ truy điệu. Lý Khắc Nông là một cán bộ quân sự mà Người đã quen biết từ khi Người làm việc tại Văn phòng Bát lộ quân Quế Lâm thời kỳ 1939-1940.

Trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Lệnh số 2-LCT, tặng thưởng Huân chương Kháng chiến cho những cán bộ, công nhân viên chức trong các cơ quan Trung ương và địa phương có thành tích trong kháng chiến.

– Báo Nhân Dân, số 2852, ngày 12-1-1962.

– Bản thảo bức điện, lưu tại Bảo tàng Hồ Chí Minh.

– Bảo tàng Hồ Chí Minh: Hồ Chí Minh với Trung Quốc – Biên niên sự kiện, Hà Nội, 2004, tr. 262.

– Lệnh Chủ tịch (bản gốc), lưu tại Trung tâm lưu trữ Quốc gia I.

Tháng 1, trước ngày 13

Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng huy hiệu của Người cho 11 cá nhân đã hăng hái lao động và nêu cao đạo đức mới.

– Báo Nhân Dân, số 2853, ngày 13-1-1962.

Tháng 1, ngày 13

Chủ tịch Hồ Chí Minh dự cuộc họp Bộ Chính trị bàn về ngân sách Nhà nước năm 1962. Phát biểu tại Hội nghị, Người nhấn mạnh nguyên tắc “khai nguyên tiết lưu”²⁾. Cái gì cần tập trung thì tập trung, cái gì giảm được thì kiên quyết giảm. Làm sao cho dưới thông, dân thông. Về vấn đề mở xổ số, Người đề nghị làm sao cho thiết thực, lợi chung, phải quản chặt, tránh lãng phí tham ô. Chống lãng phí tham ô cần có biện pháp. Khả năng còn nhiều, nhưng quản lý không tốt, nên không phát huy được hết mọi khả năng…

Cùng ngày, Người gửi điện tới Tổng thống Inđônêxia Xucácnô, lên án bọn đế quốc âm mưu ám hại Tổng thống và bày tỏ sự vui mừng khi biết tin Tổng thống được bình yên.

Trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Lệnh số 3-LCT, tặng danh hiệu Anh hùng Lao động cho Thiếu tá Liên Xô Iuri Gagarin, vì đã thực hiện thành công chuyến bay đầu tiên vào vũ trụ trên con tàu vệ tinh “Phương Đông 1”.

– Biên bản Hội nghị Bộ Chính trị, lưu tại Cục Lưu trữ Trung ương Đảng, phông Ban Chấp hành Trung ương, khoá III.

– Báo Nhân Dân, số 2853, ngày 13-1-1962.

– Lệnh Chủ tịch (bản gốc), lưu tại Trung tâm lưu trữ Quốc gia I.

Tháng 1, ngày 17

Bài viết Nói thật không mất lòng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 2857. Sau khi nêu gương một số hợp tác xã thi đua theo kịp Đại Phong, tác giả phê bình một số hợp tác xã vẫn thua kém nhiều và nhắc nhở: các chi bộ những nơi đó cần nghiêm khắc tự phê bình và quyết tâm sửa chữa. “Những việc làm này nói thật nhưng không sợ mất lòng vì có lợi cho dân, cho nước”.

– Báo Nhân Dân, số 2857, ngày 17-1-1962.

Tháng 1, ngày 20

Chủ tịch Hồ Chí Minh dự cuộc họp Bộ Chính trị bàn vấn đề chống tham ô lãng phí. Phát biểu tại hội nghị, Người chỉ rõ: Quan liêu, lãng phí tham ô làm hại cho dân. Phải hiểu vì dân mà chống tham ô lãng phí. Tham ô, lãng phí là một tội đối với nhân dân. Ai cũng phải chống. Giáo dục không đủ, phải có kỷ luật, phải có thưởng phạt. Bộ trưởng, giám đốc là người phụ trách; phong trào phải làm từ trên xuống, dưới lên, dân chủ và phải trường kỳ. Xử lý nên phân biệt động cơ. Đối tượng này là con người, mà con người có tổ chức cao nhất là đảng viên. Các đồng chí phụ trách chi bộ phải làm cho đúng, phải làm cho chi bộ vững. Trung ương có hội, có nghị, có quyết mà không hành là do mình không cương quyết. Phải có quyết tâm làm cho tốt. Không gấp nhưng phải làm cho kỳ được.

Chiều, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Thủ tướng Phạm Văn Đồng tiếp Bộ trưởng Bộ Mậu dịch đối ngoại Trung Quốc Diệp Quý Tráng và phu nhân, sang Việt Nam ký Hiệp định trao đổi hàng hoá giữa hai nước.

Cùng ngày, bài viết Đạo đức Mỹ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân, số 2860.

Dẫn chứng những hậu quả tệ hại về mặt xã hội do thực hiện chính sách văn hoá phản động đồi truỵ, những món lãi khổng lồ nhờ hoạt động của những công ty tội phạm, nhờ đầu cơ chính sách đe doạ chiến tranh bằng bom nguyên tử và kinh khí, v.v. tác giả kết luận: “”Lợi tao trước hết, ai chết mặc ai”. Đạo đức Mỹ là thế đó”.

Trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Lệnh số 4-LCT, tặng danh hiệu Anh hùng Lao động cho Thiếu tá Liên Xô Ghécman Titốp vì đã thực hiện thành công chuyến bay vào vũ trụ trên con tàu vệ tinh “Phương Đông 2”.

– Biên bản Hội nghị Bộ Chính trị, lưu tại Cục Lưu trữ Trung ương Đảng, phông Ban Chấp hành Trung ương, khoá III.

– Báo Nhân Dân, số 2860, ngày 20-1-1962.

– Bảo tàng Hồ Chí Minh: Hồ Chí Minh với Trung Quốc – Biên niên sự kiện, Hà Nội, 2004, tr. 262.

– Lệnh Chủ tịch (bản gốc), lưu tại Trung tâm lưu trữ Quốc gia I.

Tháng 1, ngày 21

Chiều, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Phó Chủ tịch nước kiêm Hội trưởng Hội hữu nghị Việt – Xô Tôn Đức Thắng tiếp Anh hùng phi công vũ trụ Liên Xô G.Titốp.

Tối, Người dự buổi chiêu đãi Anh hùng phi công vũ trụ Liên Xô G. Titốp.

Phát biểu tại buổi tiệc, Người nêu rõ ý nghĩa chuyến bay thành công vào vũ trụ của G. Titốp và khuyên mọi người “phải học tập nơi đồng chí G. Titốp những đức tính cao quý, như trí tuệ dồi dào, tinh thần anh dũng, đức tính khiêm tốn, chí khí kiên quyết, vượt tất cả mọi khó khăn gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ”.

Thay mặt Đảng, Chính phủ và Quốc hội, Người trao tặng G. Titốp Huân chương Anh hùng Lao động.

Sau đó, Người cùng khách mời xem biểu diễn văn nghệ.

– Báo Nhân Dân, số 2862, ngày 22-1-1962.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 10, tr. 498-500.

Tháng 1, ngày 22

Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng với Anh hùng G. Titốp về thăm Hồng Quảng (nay thuộc Quảng Ninh).

Nói chuyện trong buổi mít tinh chào mừng của nhân dân địa phương, Người kêu gọi cán bộ, công nhân và nhân dân khu mỏ hãy tích cực thi đua tăng gia sản xuất, thực hiện tiết kiệm, và hứa “sẽ đề nghị với đồng chí G.Titốp tặng danh hiệu “Titốp” cho những tổ đội, đơn vị, xí nghiệp nào hoàn thành vượt mức kế hoạch”.

14 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự buổi mít tinh của nhân dân Hải Phòng chào mừng Anh hùng phi công vũ trụ G. Titốp đến thăm Hải Phòng.

Người chúc nhân dân Hải Phòng ăn Tết vui vẻ và căn dặn mọi người phải quyết tâm hoàn thành, hoàn thành vượt mức kế hoạch năm 1962.

– Báo Nhân Dân, số 2863, ngày 23-1-1962.

– Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đảng bộ và nhân dân Hải Phòng, Nxb. Hải Phòng, 1985, tr. 122-123.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 10, tr. 501.

Tháng 1, ngày 23

Tại Câu lạc bộ Quốc tế (Hà Nội), Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Anh hùng G. Titốp gặp gỡ những người làm công tác khoa học và những cán bộ giảng dạy Việt Nam. Người ân cần căn dặn mọi người phải ra sức nghiên cứu, học tập khoa học – kỹ thuật tiên tiến… để góp phần tích cực vào việc phát triển sản xuất công nghiệp, nông nghiệp nhằm hoàn thành toàn bộ và vượt mức kế hoạch 5 năm.

Cùng buổi sáng, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Anh hùng G. Titốp gặp gỡ các cháu thiếu nhi Liên Xô ở Việt Nam đến chào mừng.

Chiều, Chủ tịch cùng Anh hùng G. Titốp đi thăm Bảo tàng Cách mạng Việt Nam. Sau đó, dự liên hoan chào mừng của thanh niên thủ đô và nói chuyện với các đại biểu về phong trào thi đua xây dựng chủ nghĩa cộng sản của thanh niên Liên Xô. Người nhắc nhở thanh niên Việt Nam cần cố gắng noi gương tinh thần học tập, vượt khó của thanh niên Liên Xô.

– Báo Nhân Dân, số 2864, ngày 24-1-1962.

Tháng 1, ngày 24

Sáng, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự cuộc mít tinh của nhân dân thủ đô chào mừng Anh hùng phi công vũ trụ G. Titốp sang thăm Việt Nam. Trong lời phát biểu, Người ca ngợi thành công của nhân dân Liên Xô trong việc chinh phục vũ trụ và đề nghị đồng bào ta hãy ra sức thi đua hoàn thành kế hoạch “để làm quà tặng đồng chí Titốp, tặng nhân dân Liên Xô”.

Tối, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch mở tiệc chiêu đãi Anh hùng G. Titốp. Cùng dự tiệc có Phó Chủ tịch Tôn Đức Thắng, Chủ tịch Uỷ ban Thường vụ Quốc hội Trường Chinh, Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Đại sứ Liên Xô tại Việt Nam…

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 10, tr. 502-503.

– Báo Nhân Dân, số 2865, ngày 25-1-1962.

Tháng 1, ngày 26

Chủ tịch Hồ Chí Minh dự cuộc họp Bộ Chính trị thảo luận về công tác Mặt trận. Phân tích tình hình chung, Người chỉ rõ: cuộc đấu tranh giai cấp ngày nay vẫn tiếp diễn, có lúc dịu đi nhưng có lúc gay gắt hơn; không phải chính sách của Đảng về công tác Mặt trận hẹp hòi mà do có cán bộ nào đó trong khi thi hành đã có thái độ hẹp hòi. Người yêu cầu chính sách Mặt trận phải được nghiên cứu, chuẩn bị kỹ, nhưng không nên để quá chậm.

Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Phó Chủ tịch Tôn Đức Thắng và Thủ tướng Phạm Văn Đồng gửi điện mừng tới Tổng thống R. Praxát, Thủ tướng và Phó Thủ tướng Ấn Độ nhân kỷ niệm lần thứ 12 Ngày thành lập nước Cộng hoà Ấn Độ.

– Biên bản Hội nghị Bộ Chính trị, lưu tại Cục Lưu trữ Trung ương Đảng, phông Ban Chấp hành Trung ương, khoá III.

– Báo Nhân Dân, số 2866, ngày 24-1-1962.

Tháng 1, ngày 28

Bài viết Kiên quyết ủng hộ Đảng Cộng sản Mỹ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 2868, tố cáo chính sách thù địch chống Đảng Cộng sản Mỹ của chính quyền phản động Mỹ và biểu dương cuộc đấu tranh kiên quyết của Đảng Cộng sản Mỹ chống lại những chính sách dã man đó.

Bài báo nêu rõ: “Đây là một cuộc đấu tranh kịch liệt giữa cái cũ và cái mới, cái xấu và cái tốt; giữa phản động và cách mạng, phi nghĩa và chính nghĩa”. Và kết luận: “Chung quy bọn phản động Mỹ sẽ thất bại. Đảng Cộng sản Mỹ sẽ thắng lợi.

Đố ai che được mặt trời,

Mặt trời cộng sản sáng ngời năm châu“.

– Báo Nhân Dân, số 2868, ngày 28-1-1962.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 10, tr. 504-506.

Tháng 1, ngày 29

Chủ tịch Hồ Chí Minh dự cuộc họp Bộ Chính trị bàn về công tác giáo dục lý luận chính trị, vấn đề cải tiến nội dung, biện pháp, hình thức và mục tiêu giáo dục cho từng loại cán bộ.

Người chỉ thị: Nội dung giảng dạy phải làm sao cho phù hợp với từng đối tượng, trong chương trình giáo dục nên chú trọng giáo dục “tiêu chuẩn đảng viên”.

Về việc giáo dục lý luận chính trị đối với quân đội, Người tán thành đề nghị của đồng chí Trường Chinh: Mỗi tháng tập trung hai ngày thứ bảy và chủ nhật để học.

– Biên bản Hội nghị Bộ Chính trị, lưu tại Cục Lưu trữ Trung ương Đảng, phông Ban Chấp hành Trung ương, khoá III.

Tháng 1, ngày 30

Nhân lễ bế mạc Hội nghị tổng kết công tác năm 1961 và bàn biện pháp thực hiện kế hoạch Nhà nước năm 1962 của Bộ Công nghiệp nặng, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho Hội nghị. Người chúc cán bộ, công nhân trong ngành năm mới thắng lợi mới, thi đua yêu nước, đề cao tinh thần tự lực cánh sinh, cần kiệm xây dựng nước nhà. Và căn dặn cán bộ, đảng viên, đoàn viên thanh niên ngành công nhân nặng phải ra sức học tập chính trị, kinh tế, kỹ thuật và văn hoá để xứng đáng là người lính xung kích trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.

Trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký:

– Lệnh số 5-LCT, tặng thưởng Huân chương Kháng chiến cho các cán bộ, công nhân viên chức có thành tích trong kháng chiến.

– Lệnh số 6-LCT, tặng thưởng Huân chương Lao động cho các ngành công nghiệp nặng, công nghiệp nhẹ, điện lực và kiến trúc về thành tích thực hiện kế hoạch Nhà nước năm 1961.

Tặng Bằng khen cho 45 đơn vị có nhiều thành tích trong năm 1961.