Tháng 6, ngày 7

Chủ tịch Hồ Chí Minh ra tuyên bố sau khi Pháp thành lập Chính phủ bù nhìn toàn quốc tại Hà Nội¹³.

Tuyên bố nêu rõ: Chính phủ và nhân dân Việt Nam “không bao giờ thừa nhận những giấy tờ gì do bọn bù nhìn ấy ký kết với bất cứ nước nào” và “sẽ theo pháp luật nước nhà trừng trị bọn phản quốc ấy”.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr. 438.

Tháng 6, ngày 10

Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi gửi nhân dân cả nước và toàn thể các tướng sĩ nhân dịp 1.000 ngày kháng chiến.

Sau khi nhắc lại truyền thống đấu tranh kiên cường của dân tộc Việt Nam, phân tích những điều kiện và hoàn cảnh của cuộc kháng chiến hiện nay, tình hình địch ta và triển vọng của cuộc chiến đấu chính nghĩa của nhân dân ta, Lời kêu gọi viết:

“Chúng ta đủ điều kiện thắng lợi. Chúng ta chắc thắng lợi. Song chúng ta phải biết rằng, càng gần đến thắng lợi thì càng gay go. Mà gay go càng nhiều, thì thắng lợi càng to. Vì vậy, mỗi một người quốc dân phải tẩy sạch cái thói: khi thì quá lạc quan, khi thì quá bi quan. Phải tẩy sạch cái chứng cầu yên, gặp sao hay vậy, muốn ăn quả mà biếng trồng cây.

Mỗi một người dân phải hiểu: có tự lập mới độc lập, có tự cường mới tự do. Đã đoàn kết, ta phải đoàn kết chặt chẽ rộng rãi thêm. Đã cố gắng, ta phải hăng hái mà cố gắng mãi. Mỗi một người phải lấy việc xung phong trong phong trào Thi đua ái quốc làm nhiệm vụ thiêng liêng của mình, phải cố làm cho được.

Như vậy, thì kháng chiến nhất định thắng lợi, kiến quốc nhất định thành công”.

– Tài liệu lưu trữ của Cục Lưu trữ Văn phòng Hội đồng Bộ trưởng.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr. 439-442.

Tháng 6, ngày 11

Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc¹⁴. Lời kêu gọi nêu rõ mục đích, phương châm và khẩu hiệu của thi đua ái quốc, những nội dung thi đua cụ thể cho từng giới đồng bào và hô hào mọi tầng lớp nhân dân ai cũng thi đua, ai cũng tham gia kháng chiến và kiến quốc.

Người tin tưởng: “Với tinh thần quật cường và lực lượng vô tận của dân tộc ta, với lòng yêu nước và chí kiên quyết của nhân dân và quân đội ta, chúng ta có thể thắng lợi, chúng ta nhất định thắng lợi”.

Cùng ngày, Người gửi thư khen:

– Chiến sĩ Trần Văn Diên (tỉnh Nam Định) về thành tích giết giặc, đánh địa lôi, diệt xe ôtô, xe tăng của địch và tặng anh danh hiệu Anh hùng địa lôi.

– Cụ Nguyễn Văn Đản (xã Chí Minh, huyện Duyên Hà, Thái Bình) về thành tích “thi đỗ nhất trong giới phụ lão”, và “mong cụ làm kiểu mẫu cho đồng bào trong tỉnh” trong cuộc thi đua ái quốc.

– Chị Phạm Thị Phượng (xã An Ninh, huyện Kiến Xương, Thái Bình) “đã đỗ thứ nhất trong tỉnh”. “Mong cháu cố gắng học thêm, và trong cuộc thi đua ái quốc cháu cũng ra sức xung phong như trong việc học bình dân học vụ”.

– Chị Phạm Thị Tỵ (xã Hợp Tiến, huyện Vũ Tiên, Thái Bình) “thi quốc ngữ đỗ thứ nhì”. “Mong cháu cùng các chị em xung phong trong cuộc thi đua ái quốc, làm cho nổi tiếng phụ nữ Thái Bình”.

– Báo Cứu quốc (chi nhánh số 6), số 968, ngày 24-6-1948.

– Báo Cứu quốc (chi nhánh số 2), số 958, ngày 11-6-1948.

– Bút tích các bức thư. Bản gốc lưu tại Bảo tàng Hồ Chí Minh.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr. 443-450.

Tháng 6, ngày 12

Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự và nói chuyện với Hội nghị cán bộ lần thứ năm và ở lại đây hai ngày.

– Nhật ký Vũ Kỳ, lưu tại Bảo tàng Hồ Chí Minh.

Tháng 6, ngày 13

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 198/SL, ấn định thủ tục thiết lập hoặc sửa đổi địa giới các đơn vị kháng chiến hành chính xã, huyện, tỉnh, thành phố, liên khu, trong thời kỳ kháng chiến.

– Bản chụp Sắc lệnh, lưu tại Bảo tàng Hồ Chí Minh.

Tháng 6, trước ngày 14

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho anh em thương binh Trại an dưỡng Liên khu X. Thư viết:

“Cảm ơn các chú đã gửi chè biếu tôi. Chè ngon lắm, vì tự các chú đã sản xuất được. Tôi rất vui lòng, các chú hăng hái tham gia cuộc Thi đua ái quốc, quyết chí đi đến tự cấp tự túc. Tôi chắc các chú sẽ thành công”.

– Báo Cứu quốc (chi nhánh số 6), số 958, ngày 14-6-1948.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr. 447.

Tháng 6, ngày 14

Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Đảng đoàn Chính phủ để đánh giá công việc của các bộ từ sau ngày kháng chiến, đặc biệt là sự phối hợp chương trình hoạt động giữa các bộ.

Phát biểu tại cuộc họp, Người lưu ý về tình trạng thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, cần khắc phục thiếu sót đó theo nguyên tắc: tổ chức hợp lý, chỉ đạo hợp lý và thi hành hợp lý.

Chiều, Người dự bữa cơm do ông Võ Nguyên Giáp tổ chức tại nhà riêng để mừng ông Phạm Ngọc Thạch mới đi công tác về.

– Lê Văn Hiến: Nhật ký của một Bộ trưởng, Nxb. Đà Nẵng, 1995, t. 1, tr. 372.

Tháng 6, ngày 15

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Bằng khen tặng cho sáu đơn vị, tập thể và cá nhân ¹⁴⁾.

– Bản chụp Công văn số 1545 (6-1948) của Văn phòng Chủ tịch Chính phủ, lưu tại Bảo tàng Hồ Chí Minh.

Tháng 6, ngày 16

Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ tọa cuộc họp Hội đồng liên bộ. Một trong những vấn đề được bàn nhiều là biện pháp đối phó với chính phủ bù nhìn Nguyễn Văn Xuân và thái độ đối với Vĩnh Thuỵ.

– Lê Văn Hiến: Nhật ký của một Bộ trưởng, Nxb. Đà Nẵng, 1995, t. 1, tr. 372.

Tháng 6, ngày 19

Nhân dịp kỷ niệm 1.000 ngày kháng chiến, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho các cán bộ và chiến sĩ, biểu dương những cố gắng tiến bộ của bộ đội trong mùa “luyện quân lập công” vừa qua. Những đơn vị có thành tích xuất sắc nhất được Người nêu tên cụ thể. Người còn nhắc đến những đóng góp của các đội du kích, phụ lão, phụ nữ, các cháu liên lạc “đã làm cho thế giới biết rằng: người già, đàn bà và trẻ con Việt Nam đều là những chiến sĩ yêu nước và dũng cảm, tranh đấu hy sinh cho Tổ quốc”, và căn dặn mọi người “phải tiếp tục tiến bộ mau hơn nữa, nhiều hơn nữa”, “phải thi đua nhau, đánh những trận to lớn hơn nữa, giết nhiều giặc, cướp nhiều súng hơn nữa”.

Trong ngày, Người dự Lễ kỷ niệm 1.000 ngày kháng chiến, cũng là Lễ phát động thi đua ái quốc. Tại buổi lễ, Người nói chuyện về tình hình, nhiệm vụ, giải thích về thi đua.

– Báo Vệ quốc quân, số 25, ngày 19-6-1948.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr.451-452.

– Báo Nhân dân, số Xuân Ất Sửu (1985).

Tháng 6, ngày 21

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện khen đồng bào xã Giới Xuân (Gia Định, Nam Bộ) về thành tích đã thanh toán xong nạn mù chữ. Người mong các xã khác cố gắng noi gương Giới Xuân: “Chúng ta cần phải đánh tan giặc dốt, cũng như đánh tan giặc ngoại xâm”.

– Bút tích bức thư. Bản chụp lưu tại Viện Hồ Chí Minh.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr. 453.

Tháng 6, trước ngày 22

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho các khu về việc tổ chức kỷ niệm 1.000 ngày chiến đấu của đồng bào miền Nam.

Bức thư có đoạn:

“Để nhớ đến bao nhiêu chiến sĩ và đồng bào Nam Bộ và miền Nam Trung Bộ đã bỏ mình vì nước trên bãi chiến trường hoặc dưới sự tàn sát của quân giặc; để ghi công những chiến sĩ đã tiên phong giữ vững nền độc lập và thống nhất của nước nhà, toàn quốc sẽ long trọng kỷ niệm 1.000 ngày chiến đấu của đồng bào miền Nam.

“Nhân dịp ấy, Chính phủ sẽ tuyên dương công trạng và thăng thưởng các chiến sĩ miền Nam đã có công đặc biệt với nước nhà. Các khu cần báo cáo gấp để Chính phủ xét”.

– Báo Cứu quốc (chi nhánh số 2), số 968, ngày 22-6-1946.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr. 454.

Tháng 6, trước ngày 26

Nhân dịp Hội nghị kinh tế lần thứ hai, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết thư gửi hội nghị, nhấn mạnh:

“Chúng ta kháng chiến về mọi mặt. Kinh tế là một mặt trận rất quan trọng.

Chúng ta vừa kháng chiến, vừa kiến quốc. Kinh tế lại là một ngành hoạt động tối quan trọng.

Bây giờ chúng ta phải có một nền kinh tế kháng chiến. Nền kinh tế đó làm cơ sở cho nền kinh tế kiến quốc.

Vì vậy chúng ta phải có chương trình kế hoạch kinh tế rất thiết thực. Chúng ta phải làm cho “Thực túc binh cường”. Khi đã có kế hoạch đó, thì chúng ta phải cố gắng thực hiện cho kỳ được”.

– Báo Cứu quốc, số 895, ngày 26-6-1948.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr. 455.

Tháng 6, trước ngày 30

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư tới đồng bào các tỉnh có đê, nhắc nhở mọi người phải coi việc giữ vững đê điều để chống giặc lụt cũng là công việc kháng chiến, và mong đồng bào sẽ quyết tâm vượt qua mọi khó khăn.

– Báo Cứu quốc (chi nhánh số 2), số 975, ngày 30-6-1948.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr. 456-457.

Tháng 6

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cảm ơn ông Hướng Tề đã biếu Người gói thuốc bổ và mong ông trong cuộc thi đua yêu nước cố gắng tìm thêm các thứ thuốc cho dân.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr. 460.

Tháng 6

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho ông Hoàng Đạo Thúy đề nghị ông làm Tổng thư ký cho Ban vận động thi đua ái quốc Trung ương.

Bức thư viết:

“Gửi ông Hoàng Đạo Thuý.

Lão đồng chí,

Nay có một việc rất quan trọng, cần một người có sáng kiến, nhiều kinh nghiệm và tính xốc vác. Tức là việc làm Tổng Bí thư cho Ban thi đua Trung ương.

Tôi muốn nhờ đồng chí phụ trách việc ấy, chắc đồng chí sẽ không từ chối. Vẫn biết bên Quốc phòng và Tổng chỉ huy cũng cần đồng chí giúp. Song nếu đồng chí bằng lòng, thì tôi sẽ tìm cách thu xếp.

Chào thân ái và quyết thắng.

6-1948″.

– Bút tích bức thư. Bản chụp lưu tại Bảo tàng Hồ Chí Minh.

Tháng 6

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen cháu Đặng Phúc Hải, liên lạc viên huyện đội Kim Môn (Hải Dương), vì thành tích đã giết được ba tên địch và giải vây cho một số người trong trận đánh ngày 26-3-1948 ở Kim Môn.

Người tặng cho Đặng Phúc Hải danh hiệu Nhi đồng anh hùng và căn dặn: “Cháu chớ vì được khen thưởng mà kiêu ngạo tự đắc. Cháu phải khiêm tốn hơn, phải ra sức học tập thêm, phải cố gắng để lập công thêm trong cuộc luyện quân lập công mới… Như thế mới thật xứng đáng là cháu yêu của Bác”.

– Bút tích bức thư. Bản gốc lưu tại Bảo tàng Hồ Chí Minh.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr. 461.

Tháng 6

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi ông Vũ Phạm Phổ ¹⁵⁾, Hội trưởng Liên Việt huyện Lục Ngạn, Bắc Giang bức thiếp thư sau đây:

“Gửi ông Vũ Phạm Phổ, Hội trưởng Liên Việt Lục Ngạn, Bắc Giang.

Tôi rất vui lòng được UBKCHC Liên khu X báo cáo rằng: Mặc dầu sức yếu, ngài vẫn ra sức giúp việc kháng chiến, và đã giúp UBKCHC nhiều sáng kiến tốt. Tôi mong rằng ngài sẽ cố gắng kêu gọi và giúp đỡ đồng bào Lục Ngạn trong cuộc Thi đua ái quốc, làm cho huyện nhà trở nên một huyện kiểu mẫu.

Chào thân ái và quyết thắng

6-1948

HỒ CHÍ MINH”.

– Bản chụp thiếp thư, lưu tại Viện Hồ Chí Minh.

Tháng 6

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho cụ Vũ Duy Thanh, người xã Ba Xuyên (nay thuộc xã Dũng Tiến), huyện Thường Tín, Hà Tây. Người viết:

“Tôi cảm ơn cụ đã gửi cho tôi 500 đồng để làm giải thưởng cho bộ đội và đã quyên cho xã 50 đồng để thưởng đội du kích xã trong cuộc luyện quân lập công. Tôi lại cảm ơn cụ đã chịu khó dạy học cho các cháu trong làng. Lòng tận tuỵ của cụ rất là đáng kính. Tôi mong cụ hăng hái kêu gọi đồng bào trong xã xung phong thi đua ái quốc”.

– Bút tích bức thư. Bản gốc lưu tại Bảo tàng  Hồ Chí Minh.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr. 459.

Mùa hè

Tại Việt Bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn đại biểu quân sự Bình – Trị – Thiên do ông Trần Văn Quang làm Trưởng đoàn.

Nói chuyện với Đoàn, Người nêu rõ: địch càng khủng bố càn quét thì máu căm hờn của đồng bào ta càng sôi sục nhiều hơn. Đó là một điều để ta chuyển được tình thế. Kháng chiến của ta là toàn dân, toàn diện, cả nước kháng chiến. Từ Nam Quan đến Cà Mau chỉ có một mặt trận. Nhưng từng nơi có hoàn cảnh riêng. Có bại rồi mới có thắng. Có nhỏ rồi mới có to, có tổ du kích ngày trước thì mới có lực lượng hùng hậu ngày nay.

Cũng vào mùa hè, tại Việt Bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn tiếp Đoàn đại biểu quân, dân, chính Nam Bộ do ông Trần Văn Trà làm Trưởng đoàn.

Người ân cần thăm hỏi Đoàn về tình hình đoàn kết nội bộ và đoàn kết toàn dân, tình hình tổ chức dân quân, việc giúp đỡ nhân dân nước bạn Campuchia.

– Viện Lịch sử quân sự Việt Nam: Sự nghiệp và tư tưởng quân sự của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nxb. Quân đội nhân dân, Hà Nội, 1990, tr. 141-142.

Giữa năm

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Ban chỉ huy Đoàn Nhạc binh bức thư dưới đây:

“Gửi Ban chỉ huy Đoàn Nhạc binh,

Dạy dỗ, dìu dắt các em nhỏ là nhiệm vụ của những người anh lớn tuổi. Đánh đập, sỉ nhục cấp dưới là quân đội của thời trước. Nay các chú là quân đội của cách mạng rồi, cán bộ, chiến sĩ phải đoàn kết, thương yêu đùm bọc nhau, coi như anh em ruột thịt một nhà.

Bác cấm các chú từ nay về sau không được có hành động quân phiệt với các em nhỏ nữa.

BÁC HỒ” ¹⁶⁾.

– Báo Quân đội nhân dân, số 10388, ngày 26-4-1990.

– Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr. 458.

————————

Chú thích

1)  Ông Đinh Công Phủ, người Mường, lang đạo vùng Mai Đà (Mai Sơn, Đà Bắc, Hoà Bình) (B.T).

2) Cựu quan chức Nam Triều, người trong Hoàng tộc, thân sinh nhà bác học Bửu Hội. Sau khi nhận được thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cụ đã lên chiến khu, ngày 26-2-1949 đã ra tuyên bố: “Tôi vốn là cựu quan chức Nam Triều và là người trong Hoàng gia. Nay thực dân Pháp thực hiện mưu mô lấy người Việt trị người Việt, tôi phẫn uất quá, nên tôi phải lìa nhà lên chiến khu, nguyện theo Chính phủ để giúp một đôi phần hiểu biết vào công cuộc kháng chiến cho đỡ nỗi phẫn uất trong lúc tuổi già…”.

3) Tờ báo của ta xuất bản bằng tiếng Đức nhằm thức tỉnh lính lê dương người Đức và người Áo trong quân đội viễn chinh Pháp ở Việt Nam (B.T).

4)  Bản dịch của Xuân Thuỷ (B.T).

5) Phụng công, thủ pháp: chăm lo việc công, giữ gìn pháp luật (B.T).

6) Đầu năm 1948, Chính phủ cử một đoàn ngoại giao đi các nước Thái Lan, Mianma, Trung Quốc và Tiệp Khắc để tuyên truyền về cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam chống thực dân Pháp xâm lược. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư này cho đoàn (B.T).

7) Bức thư được trao cho ông Trần Đức Quỳ và Trần Mai để trực tiếp chuyển cho Hoàng thân, mãi tới tháng 5-1948, Xuphanuvông mới nhận được (B.T).

8) Người Mường, Phó Chủ tịch, Hội trưởng Hội Liên Việt tỉnh Hoà Bình (B.T).

9) Cụ Bùi Bằng Đoàn (B.T).

10) Hoàng Quốc Việt (B.T).

11) Lê Đức Thọ (B.T).

12) Ngày 10-2-1948 (mồng Một Tết Mậu Tý), cụ Phùng Lục đã gửi thư lên Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ngoài lời chúc mừng năm mới, bức thư có đoạn:

“Nhờ ơn Tổ quốc, năm nay tôi hưởng thọ 90 tuổi, theo cổ tục tất phải làm lễ thượng thọ; nhưng trong lúc này, nước nhà có việc, nên tôi miễn sự tế lễ ăn uống, thành tâm đem món tiền 500 đồng kính dâng Chủ tịch để sung vào Quỹ kháng chiến toàn quốc.

Ước mong món tiền nhỏ trên đây được thu nhận để giúp ích trong muôn một thì lòng già rất được hân hoan…”.

Do hoàn cảnh kháng chiến, mãi tới tháng 5-1948, bức thư mới tới được tay Chủ tịch Hồ Chí Minh và Người đã viết lá thư phúc đáp trên.

13) Lớp huấn luyện do Tổng bộ Việt Minh tổ chức, mở từ tháng 2-1948 tại ATK (An toàn khu) ở làng Quảng, huyện Định Hoá (Thái Nguyên). Vì là khoá huấn luyện đầu tiên nên được đặt tên là “Khoá Hồ Chí Minh”. Tập thể học viên đã quyết định viết thư gửi Chủ tịch Hồ Chí Minh bày tỏ nguyện vọng mong muốn được gặp Người. Người đã viết thư trả lời.

14) 1- Nhân dân, cán bộ bình dân học vụ xã Nghĩa Dân (Quảng Ngãi).

2- Ông Vương Kiêm Toàn, phụ trách Bình dân học vụ Khu X.

3- Tiểu đội lão thành Điền Lữ (Lạng Sơn).

4- Ông Hoàng Lao Tả ở Tú Lệ (Yên Bái).

5- Hoạ sĩ Nguyễn Đỗ Cung, Chủ tịch Hội Văn hoá kháng chiến.

6- Ông Phạm Phú Tiết, Uỷ viên Uỷ ban kháng chiến hành chính Nam Trung Bộ.

7- Ông Trương Quang Hỷ, công đoàn hoả xa Trung Bộ (B.T).

15) Vũ Phạm Phổ, người xã Kim Thư, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Tây. Trước Cách mạng Tháng Tám, ông làm tri châu, rồi tri phủ Lục Ngạn (Bắc Giang). Sau cách mạng, nhờ chính sách đại đoàn kết của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông hăng hái tham gia công tác ở địa phương và đã có những đóng góp tích cực (B.T).

16) Giữa năm 1948, hưởng ứng cuộc thi báo tường của Phòng Tuyên truyền quân đội, nhạc sinh quân dự thi với tờ Tuổi xanh. Tờ báo đoạt giải nhất và được Bác Hồ xem. Trong báo có một bức tranh của Nguyễn Thế Vinh vẽ cảnh một nhạc binh lớn tuổi tát một nhạc sinh quân trong lúc học. Người đã viết lá thư trên cho Ban chỉ huy Đoàn Nhạc binh (B.T).

Nguồn: dangcongsan.vn
Vkyno (st)