QĐND Online – Tân Trào giờ đây đã nổi danh cả nước bởi là một di tích lịch sử quý giá của dân tộc. Tân Trào vốn thuộc xã Kim Long huyện Sơn Dương tỉnh Tuyên Quang. Đây là một địa danh không chỉ đẹp vì cảnh trí thiên nhiên hùng vĩ mà còn đắc địa về quân sự . Chẳng thế mà ở đây đã lưu truyền câu da dao : “ Kim Long đất hiểm tứ bề. Kẻ địch muốn chết thì về Kim Long”

Kim Long đã được đổi tên thành Tân Trào (Trào lưu cách mạng mới) sau khi địa phương làm cuộc khởi nghĩa thành công, chính quyền nhân dân được thành lập vào ngày 11-3-1945. Lãnh tụ Hồ Chí Minh đã chọn Tân Trào làm căn cứ chỉ đạo cách mạng cả nước. Tại đây Bác Hồ đã ở và làm việc suốt từ tháng 5 đến tháng 8 năm 1945. Ngày 4-6-1945, thực hiện chỉ thị của Bác Hồ, Khu giải phóng chính thức thành lập.Tân Trào được Bác Hồ chọn làm thủ đô của Khu giải phóng

Ngày 15-5-1945, Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân, Cứu quốc quân và các lực lượng vũ trang khác được hợp nhất mang tên mới do lãnh tụ Hồ Chí Minh đặt: Việt Nam Giải phóng quân. Khu giải phóng với Thủ đô Tân Trào đã trở thành căn cứ cách mạng chủ yếu, là ngọn cờ vẫy gọi, cổ vũ nhân dân cả nước, là hình ảnh thu nhỏ của nước Việt Nam mới sau này. Về mặt quân sự, đó là hậu phương vững chắc cho giải phóng quân xây dựng, phát triển lực lượng, chiến đấu và liên tục giành chiến thắng, bảo vệ và mở rộng Khu giải phóng .

Trong lúc không khí cách mạng đang sục sôi khắp cả nước thì ngày 7-5-1945, phát xít Đức- ý đầu hàng Đồng minh vô điều kiện. Ngày 8-8-1945, Hồng quân Liên Xô đập tan đạo quân Quan đông của phát xít Nhật ở đông bắc Trung Quốc, báo hiệu sự diệt vong tất yếu của phát xít Nhật.

Chủ động tạo thời cơ và đón thời cơ, từ ngày 13 đến ngày 15-8-1945, Hội nghị Toàn quốc của Đảng họp tại Đình Tân Trào dưới sự chủ trì của lãnh tụ Hồ Chí Minh, quyết định Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.

Đêm 13-8-1945, Uỷ ban khởi nghĩa do Tổng bộ Việt Minh thành lập ra Quân lệnh số 1, kêu gọi nhân dân cả nước vùng dậy giành quyền độc lập cho nước nhà.

Ngày 16-8-1945 Quốc dân Đại hội khai mạc tại Đình Tân Trào, nhiệt liệt tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa của Đảng, quy định Quốc kỳ, Quốc ca, thông qua mười chính sách lớn của Việt Minh, cử ra Uỷ ban dân tộc giải phóng tức Chính phủ của nước Việt Nam mới do lãnh tụ Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.

Vào hai giờ chiều ngày 16-8-1945, một đơn vị giải phóng quân đã tập họp dưới gốc đa Tân Trào, hướng về lá cờ đỏ sao vàng, làm lễ xuất phát tiến đánh thị xã Thái Nguyên, mở đầu cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám. Các đại biểu về dự Quốc dân Đại hội đều có mặt dưới gốc đa cổ thụ cạnh ngôi nhà Hội đồng cứu quốc xã để đưa bộ đội lên đường chiến đấu. Chưa bao giờ Tân Trào lại đón tiếp một đoàn người nhiều màu sắc như vậy. Cùng với màu chàm rừng núi quen thuộc, còn có màu nâu dày dạn của đồng bằng và những màu sắc tươi sáng của đô thị. Những chiến sĩ Giải phóng quân, quần áo đủ kiểu. Đồng chí chỉ huy Võ Nguyên Giáp mặc một bộ vét đã cũ, đội mũ phớt đứng đối diện với hàng quân , xếp thành đội ngũ chỉnh tề, lắng nghe như nuốt lấy từng lời bản Quân lệnh số 1 của Uỷ ban khởi nghĩa do đồng chí Võ Nguyên Giáp đọc:

“ Hỡi quân dân toàn quốc!

Giờ Tổng khởi nghĩa đã đến!

Cơ hội có một cho quân dân Việt Nam vùng dậy giành lấy quyền độc lập của nước nhà!…

Mang nhiệm vụ lãnh đạo cuộc khởi nghĩa toàn quốc cho đến toàn thắng, Uỷ ban khởi nghĩa đã thành lập.

Hỡi các tướng sĩ và đội viên quân Giải phóng Việt Nam!

Dưới mệnh lệnh của Uỷ ban khởi nghĩa, các bạn hãy tập trung lực lượng, kíp đánh vào các đô thị và trọng trấn của quân địch, đánh chặn các đường rút lui của chúng, tước vũ khí của chúng! Đạp qua muôn trùng trở lực các bạn hãy kiên quyết tiến !

Hỡi quân dân toàn quốc!

Dưới mệnh lệnh của Uỷ ban khởi nghĩa, đồng bào hãy đem hết tâm lực ủng hộ đạo quân giải phóng, sung vào bộ đội, xông ra mặt trận đánh đuổi quân thù.

Chúng ta phải hành động cho nhanh với một tinh thần vô cùng quả cảm, vô cùng thận trọng!

Tổ quốc đang đòi hỏi những hy sinh lớn lao của các bạn!

Cuộc thắng lợi hoàn toàn nhất định về ta

Uỷ ban khởi nghĩa”

Lòng các chiến sĩ rạo rực lạ thường. Trước mắt lá cờ đỏ sao vàng như có vầng hào quang lấp lánh , lồng lộng in trên nền trời Việt Nam

Cây đa Tân Trào toả bóng mát che cho các vị đại biểu, đoàn quân giải phóng trước giờ xung trận.Những cành lá vươn xa như những cánh tay vẫy chào, tiễn biệt đoàn quân, chúc chiến sĩ giành toàn thắng ngay trong trận đầu.

Thực hiện quyết tâm sắt đá “ Dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập, tự do” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cả nước vùng dậy, triệu người như một, có lực lượng vũ trang làm nòng cốt đã làm cuộc Cách mạng tháng Tám thành công, lập nên nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà.

Tấm ảnh Cây đa Tân Trào, nơi làm lễ xuất phát của đội Giải phóng quân ngày 16-8-1945 với số phim P 239 hiện đang được lưu giữ, trưng bày trong phần Cách mạng Tháng 8 tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam. Nói đến Việt Bắc – căn cứ địa của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp là chúng ta nhớ ngay đến mái đình Hồng Thái, cây đa Tân Trào.

Mình về mình có nhớ ta

Mái đình Hồng Thái, cây đa Tân Trào

Vâng chúng ta không bao giờ quên và không được phép quên cái nôi cách mạng- Thủ đô gió ngàn, niềm tự hào của mỗi người dân Việt Nam.Trách nhiệm của chúng ta là phải gìn giữ các di tích lịch sử, giáo dục các thế hệ tương lai phát huy truyền thống và niềm tự hào về lịch sử cách mạng của Tân Trào nói riêng- chiến khu Việt Bắc nói chung, góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá đất nước.

Đoàn Thị Lợi
qdnd.vn