Đánh bạc với chiến tranh là thủ đoạn quen dùng của giai cấp thống trị ý. Trước nǎm 1914, ý là đồng minh của Đức. Sau khi cuộc Chiến tranh đế quốc lần thứ nhất nổ ra, thấy trong túi của Anh, Pháp, Mỹ đầy ắp những tiền, máu tham nổi lên, bất chấp tín nghĩa, ý đã bán đứng bạn đồng minh của mình, gia nhập liên minh, tuyên chiến với Đức. ý chắc mẩm lúc đó Đức đã bị Anh – Pháp – Nga bao vây chặt, chỉ cần ý tham gia là chiến tranh sẽ dễ dàng thu được thắng lợi. Khi đại bộ phận quân Đức bị giam chân ở Vécxây, quân ý bèn ào ào tiến quân vào bắc Biacôvi với khí thế như dời non lấp biển. Dè đâu chưa kịp vượt sông thì quân ý đã bị quân Đức đánh cho tan tác tơi bời, không còn một mảnh giáp. Ngày chiến tranh châu Âu kết thúc, ở hội nghị Vécxây, ý được hưởng phần ǎn chia chẳng bõ bèn so với cái đã mất.

Trong cuộc chiến tranh đế quốc lần này, nhà cầm quyền ý thấy lão Hít phẩy tay một cái đã nuốt chửng bảy nước, máu tham lại không kìm được. Thế là nó liều mạng, một mặt tấn công Ai Cập, một mặt xâm lược Hy Lạp. Ngờ đâu đại quân vừa xuất trận thì tin thất bại đã bay về như tuyết rơi. Trong cùng tháng (ngày mồng 9 tháng này), trên đất Ai Cập, quân Anh đột nhiên mở cuộc tấn công toàn diện, mấy nghìn quân ý bị bắt làm tù binh… Dinh luỹ cuối cùng quân ý chiếm được ở Anbani – Agilô Caxtơrô – bị quân Hy Lạp đột phá, đó là thất bại lớn nhất của quân ý kể từ ngày tham chiến… Quân đội Hy Lạp đã chiếm được 1/4 Anbani… (tin điện Hoa Kỳ).

Trong khi đó, giai cấp thống trị ý lại gặp những chuyện bất lợi khác. ở Tơrielit, ở Phuma và nhiều nơi khác có “phiến loạn” chống chiến tranh, chống phát xít. ở Xanh Gôlǎng, nhân dân vũ trang nổi dậy, tập kích quân ý, giết và làm bị thương hơn 200 binh sĩ… Xung đột kịch liệt đã xảy ra trong nội bộ đảng phát xít, đến nỗi Tổng tư lệnh là tướng Patôgriô, Tư lệnh tiền phương là Nguyên soái Graxini, v.v., buộc phải từ chức.

Tất cả những sự việc đó cho chúng ta thấy rõ rằng giấc mộng của Mútxôlini muốn khôi phục lại Impiris Romano (1) đã thành bong bóng xà phòng, và cái ngày mà nhân dân ý thoát khỏi gông xiềng phát xít đã sắp đến rồi.

BÌNH SƠN

————————-

Cứu vong nhật báo (Trung Quốc), ngày 16-12-1940,
bản chụp lưu tại Viện Hồ Chí Minh
cpv.org.vn