Phái đoàn Việt Nam kháng nghị việc triệu tập hội nghị Đà Lạt –
tiếp các nhà báo – đi thǎm ông Herriot, tướng Leclerc.

Ngày 2 tháng 8

Người Pháp ở Nam Bộ tổ chức Hội nghị Đà Lạt, mời người Lào, người Mên, tay sai của họ ở Nam Bộ và người Pháp đến họp, tự xưng là Hội nghị Đông Dương. Họ có ý muốn đem Hội nghị này đối kháng với Hội nghị Việt – Pháp ở Paris. Vì lẽ đó, đoàn đại biểu ta tạm đình cuộc Hội nghị ở Paris để tỏ ý kháng nghị.

Các báo Pháp đã bình luận sôi nổi về việc đình Hội nghị đó. Chính Bộ trưởng Moutet cũng ngỏ ý không tán thành cuộc Hội nghị mà ông Cao uỷ D’ Argenlieu tự ý làm tại Đà Lạt.

9 giờ sáng, một nhà chuyên môn viết báo về kinh tế là ông Fleury đến phỏng vấn Hồ Chủ tịch.

10 giờ, ông Vương, đại biểu của Hãng thông tin Trung Hoa ở Pháp đến chào Cụ Chủ tịch. Ông Vương nói chuyện rất vui vẻ, viết báo rất giỏi và rất am hiểu tình hình thế giới. Ông thường viết bài nói về việc giao thiệp Việt – Pháp, gửi về đǎng trong các báo lớn ở Trung Quốc và những nơi ngoại quốc có Hoa kiều.

12 giờ, Cụ Chủ tịch tiếp ông Claude Morgan, chủ bút tờ tuần báo “Vǎn chương nước Pháp”. Báo này toàn do các vǎn sĩ Pháp, có ảnh hưởng lớn trong giới trí thức Pháp. Rất tán thành nền độc lập Việt Nam.

12 giờ, ông Aubay, nghị viên Đảng Xã hội, đến thǎm Cụ. Ông trước có ở bên ta. Tính tình rất giản dị và vui vẻ. Ông nói Việt Nam độc lập và thống nhất là một điều tự nhiên, không ai ngǎn trở được. Và hai dân tộc Pháp và Việt cần phải cộng tác một cách bình đẳng và thân mật, có lợi cho cả hai bên.

2 giờ trưa, Cụ đi thǎm cựu Thủ tướng Herriot, Chủ tịch của Đảng Cấp tiến. Cụ Herriot là một người rất có danh vọng trong nước Pháp. Trước kia làm giáo sư, được cử làm nghị viên, kiêm chức Thị trường thành phố Lyon đã mấy mươi nǎm. Đã nhiều lần làm Thủ tướng. Dáng người to béo, vẻ mặt hiền lành. Nǎm nay Cụ chừng 75 tuổi, nhưng vẫn còn mạnh khoẻ lắm. Cụ làm việc không kém gì lúc còn trẻ. Ngoài công việc thị chính và nghị viện, mỗi ngày Cụ còn viết một bài báo và thường đi diễn thuyết.

Chiều hôm nay Cụ Herriot đến thǎm Cụ Hồ. Tiếc vì Cụ đi vắng. Cụ Herriot có để danh thiếp lại hỏi thǎm.

4 giờ, Cụ Chủ tịch đi thǎm tướng Leclerc ở Bộ Quốc phòng. Hôm sau ông Leclerc gửi thư ân cần cảm ơn Hồ Chủ tịch.

5 giờ, ông nghị viên Laminé Guyeye đến thǎm Cụ Chủ tịch. Ông là người da đen ở Sénégal. Làm nghề luật sư, được bầu làm nghị viên trong Quốc hội Pháp đã lâu. Ông là đảng viên Đảng Xã hội, Chủ tịch của nhóm nghị viên dân chủ do các xứ thuộc địa Pháp tổ chức nên, để cùng nhau tranh quyền tự do dân chủ cho các xứ đó.

6 giờ chiều, Cụ Chủ tịch đi thǎm Tổng bộ Đảng Xã hội Pháp. Tổng thư ký của Đảng là ông Daniel Mayer đón tiếp Cụ rất là thân mật. Trong khi trò chuyện, ông Mayer tỏ ý rằng: ủng hộ quyền tự do độc lập của các dân tộc là phận sự của những người tin tưởng vào chủ nghĩa xã hội.

8 giờ tối, Cụ và anh em tuỳ tùng đi xem kịch tại nhà hát “Grand Guignot”. Nhà hát này nhỏ. Nhưng có tiếng ở Pháp, vì chuyên diễn những tấn bi kịch hay là những tấn bi kịch kỳ quái làm cho người xem phải thất kinh rởn gáy. Những người yếu bóng vía và trẻ con không dám đi xem rạp hát này. Người ngoại quốc đến Paris, thường cố đi xem một lần cho biết mới thoả dạ.

Tin tức: Mỹ bán cho Pháp 75 chiếc tầu “Liberty”, mỗi chiếc giá 54.506 đồng bạc Mỹ. Cộng là 40.837.950 đồng, một phần tư (1/4) số tiền đó Pháp sẽ trả bằng tiền mặt, còn lại sẽ trả dần trong 20 nǎm. Trong hồi chiến tranh, Mỹ đóng rất nhiều tầu kiểu này để chuyên chở quân khí.

Đ.H

cpv.org.vn