Ngày 23-11, các báo đều đưa tin điện của Mỹ: Chính phủ Visi sắp rời về Vécxây. Tin này làm người ta nghĩ ngay đến lịch sử ô nhục của Vécxây. Hồi thế kỷ XVIII, Lui 14 tự xưng là “Vua mặt trời” bóp nặn xương máu của bao nhiêu dân chúng Pháp, xây lên ở nơi cách Pari chừng hai mươi dặm một cung điện to tát lộng lẫy nhất thế giới. Bọn vương công quý tộc Pháp, “cha truyền con nối” sống ở đó những ngày cực kỳ xa hoa dâm dật. Một hôm, bà hoàng Lui 16 nghe tả hữu than rằng dân Pháp đang đói to. Bà ta ngạc nhiên hỏi lại: “Sao họ không ǎn thịt?!”. Chuyện vớ vẩn tạm bớt nói, xin vào câu chuyện chính.

Nǎm 1870, Pháp – Đức chiến tranh, Napôlêông 3 đại bại ở Xơđǎng. Quân Đức liên tiếp tấn công, vua Phổ một mặt lên ngôi hoàng đế ở Vécxây, một mặt đốc quân bao vây Pari. Dân chúng Pari chủ trương kháng chiến đến cùng, còn Tổng thống Pháp – nguyên soái Mác Mahông và Thủ tướng của ông ta là Chie lại chủ trương đầu hàng. Bởi vậy, họ đã phái quân đội đi bắt dân chúng phải giao nộp vũ khí. Quân đội được cử đi làm nhiệm vụ lại liên hiệp với nhân dân. Tổng thống và Thủ tướng bèn đang đêm trốn khỏi Pari, thành lập chính phủ mới, rồi van xin quân Đức giúp chúng tàn sát nhân dân Pari. Đó là chính phủ Vécxây thứ nhất.

Trong cuộc chiến tranh nǎm 1940, nước Pháp cũng thất bại tơi bời. Quân Đức liên tiếp tấn công, chính phủ chuyển đi chuyển lại, cuối cùng chuyển đến Visi, nơi chuyên chữa trị bệnh ngoài da. Phải sau mấy lần Lavan 1 khóc lóc xin xỏ, Hítle mới cho phép họ dời về

Vécxây, nhưng chỉ được làm việc ở khách sạn Trênǎng chứ không được dọn vào cung điện Vécxây. Cái nhục vong quốc có thể nói đến thế là cùng!

Con cháu đời sau có thể nghĩ rằng, cách nhau 70 nǎm, lịch sử nước Pháp đã in lầm mất một trang. Vì lẽ hai chính phủ Vécxây giống nhau như đúc, cùng đẻ ra trong thất bại của chiến tranh, đều do nguyên soái làm Tổng thống, đều do luật sư làm Thủ tướng, đều là những anh hùng bán nước! Người Pháp giỏi hài hước, gần đây truyền nhau một câu đối rằng:

“Tổng thống, hai tên nguyên soái, đều phường ǎn hại.
Thủ tướng, một cặp luật sư, rặt lũ bỏ đi”.

BÌNH SƠN

—————————–

Cứu vong nhật báo (Trung Quốc), ngày 29-11-1940,
bản chụp lưu tại Viện Hồ Chí Minh.
cpv.org.vn