Bác chào bà con Pác Bó rồi thân mật hỏi: “Bà con làm gì mà đông vui thế này?”. Mọi người đồng thanh: “Đón Bác ạ! Năm mới kính chúc Bác mạnh khỏe!”. Bác xúc động nói: “Tôi về thăm nhà, làm sao lại phải đón tôi!”.

Xuân Tân Tỵ 1941, sau 30 năm đi khắp năm châu bốn bể tìm đường cứu nước, Bác Hồ đã trở về Tổ quốc. Từ người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành đến nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc, hành trang để trở về Tổ quốc của Người là tinh hoa của dân tộc và thời đại được chắt lọc, là quyết tâm giải phóng dân tộc. Vượt qua muôn vàn gian truân và thử thách ngặt nghèo, ngày 28/1/1941 (nhằm ngày mùng 2 Tết), Bác Hồ đã về nước qua cột mốc số 108 (thuộc địa phận tỉnh Cao Bằng), trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam trong thời điểm lịch sử vô cùng nhạy cảm.

Thời gian đầu sau khi về nước, Bác sống tại hang Pác Bó (nay thuộc xã Trường Hà, huyện Hà Quảng), một nơi rất kín đáo nằm sát biên giới Việt-Trung, đường tiến, thoái đều thuận tiện. Bác chỉ đạo các đồng chí của mình nắm chắc tình hình và hoạt động của các tổ chức, tranh thủ tối đa lòng yêu nước và lực lượng của toàn dân cho cách mạng.

Trong hồi ức của mình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhớ lại: … Đi chẳng bao xa, tôi đã nhận ra Bác đang ngồi trên một phiến đá. Sau bao năm xa nước, hoạt động từ Đông sang Tây, Bác đã trở về góc rừng hoang vắng của Tổ quốc với bộ quần áo chàm giản dị, rất tự nhiên như một ông già người Nùng. Gần chỗ Bác ngồi, dưới chân những khối nhũ đá nhấp nhô, hình thù kì dị, nước từ khe núi chảy ra đọng lại trong vắt. Bác trỏ dòng suối nói với chúng tôi: “Đây là suối Lênin”. Trèo qua một quả núi đá không cao lắm, lách người đi hết một đám lau rậm, thì thấy hiện ra một cửa hang. Trong hang ẩm lạnh không có gì ngoài những cành cây nhỏ gác ngang, gác dọc.

Chính ở đây vào tháng 5 năm 1941, Hội nghị Trung ương lần thứ Tám đã họp dưới sự chủ tọa của Bác, quyết định thành lập Mặt trận Việt Minh và đề ra chủ trương chuẩn bị vũ trang khởi nghĩa… Cũng tại đây, Bác đã nhân danh nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc viết lá thư kêu gọi đồng bào cả nước: “Việc cứu nước là việc chung, ai là người Việt Nam đều phải kề vai gánh vác một phần trách nhiệm… Hỡi các chiến sĩ cách mạng, giờ giải phóng đã đến! Hãy phất cao cờ độc lập, lãnh đạo toàn dân đánh tan thù chung”…

Đại tướng Võ Nguyên Giáp hồi tưởng, trời tối, trong hang Pác Bó rất lạnh, phải đốt lửa sưởi suốt đêm. Anh em thường ngồi quây quanh đống lửa nghe Bác nói chuyện. Một lần, Bác nhắc lại những cuộc chiến tranh lớn, những cuộc cách mạng từ trước tới nay, rồi Bác phỏng đoán độ bốn, năm năm nữa, chiến tranh sẽ tới bước quyết định, và lúc đó là một cơ hội rất tốt cho cách mạng nước ta. Bác viết một cuốn lịch sử Việt Nam bằng thơ lục bát, ghi lại tất cả những phong trào chống ngoại xâm từ trước đến nay. Bác viết vào cuối trang mục lục: “Việt Nam độc lập năm 1945”. Anh em người nói sớm, kẻ nói muộn. Bác nghe trao đổi, chỉ nói: “Để rồi xem”!

Thượng tướng Phùng Thế Tài là người vinh dự được bảo vệ Bác từ khi Người còn hoạt động ở Trung Quốc. Sau này, tại Pác Bó, ông lại được bảo vệ, phục vụ Bác…

Một kỉ niệm thể hiện tình cảm và sự quan tâm sâu sắc của Bác đối với bà con Pác Bó được Thượng tướng Phùng Thế Tài ghi lại: Một hôm trong làng có một nữ hội viên cứu quốc qua đời, gia đình tổ chức làm ma rất chu đáo. Được tin, Bác gọi anh Đại Lâm lên hỏi thăm tập quán, rồi hẹn sẽ viết một bài văn tế… Y hẹn, chiều hôm ấy, Bác trao cho anh Đại Lâm một bài văn tế mà bố cục, lời lẽ quy cách giống như mọi ông tào cao tay nhưng nội dung thì rất mới, bao hàm một ý nghĩa chính trị sâu sắc, những câu văn thống thiết xúc động lòng người. Tôi còn nhớ một đoạn trong đó, đại ý: Con người ta ai cũng vậy, cha mẹ có sinh ra mới thành con người, rồi lớn lên, già nua và chết đi, đấy là quy luật chung của tạo hóa, ai cũng bình đẳng như nhau. Thế thì tại sao ở trên đời, cuộc sống của mọi người lại không bình đẳng, có kẻ giàu người nghèo, có kẻ áp bức bóc lột người khác? Đọc đến đoạn đó ai cũng trầm trồ khen. Nhất là mấy ông già đã sống quá nửa đời người tủi cực, càng thấy lời văn như vận vào mình. Một người bỗng nói: “Đúng quá, đúng quá! Văn tế của thầy tào nào làm hay thế?”. Có người biết việc, hào hứng nói: “Chả phải của thầy tào nào cả, “Đồng chí già” viết đấy!”…

Bác Hồ thăm Pác Bó, Xuân Tân Sửu 1961.

Tròn 20 năm sau khi về nước (Xuân Tân Tỵ – 1941) lãnh đạo toàn dân làm cách mạng, mùa xuân năm Tân Sửu (1961), Bác Hồ trở lại thăm đồng bào Pác Bó, chiếc nôi của cách mạng với lòng dân thủy chung son sắt.

Đại tá Đặng Văn Ngọ, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Công an Trung ương, từng là một người lính cảnh vệ được bảo vệ, phục vụ Bác khi Người trở lại thăm Pác Bó. Chúng tôi đã có dịp được ông kể cho nghe kỉ niệm sâu sắc này: Anh em cảnh vệ chúng tôi đi tiền trạm lên Cao Bằng để lo công tác bảo vệ Bác. Ngày đó đường từ Cao Bằng lên Pác Bó còn rất khó khăn, phải đi bộ hoặc đi ngựa. Hôm ấy, mới sớm tinh mơ, bà con đã trang phục tươm tất như đi trảy hội, háo hức chờ đón Bác. Tầm 9h sáng, xa xa có đoàn người đang tiến đến gần. Cả một khối đông bà con reo lên: “Bác Hồ! Bác Hồ đến rồi!”… Mọi người chạy ùa lại đón Bác như đón một người thân lâu ngày về thăm quê hương. Bác chào bà con rồi thân mật hỏi: “Bà con làm gì mà đông vui thế này?”. Mọi người đồng thanh: “Đón Bác ạ! Năm mới kính chúc Bác mạnh khỏe!”. Bác xúc động nói: “Tôi về thăm nhà, làm sao lại phải đón tôi!”. Bà con ai nấy đều rưng rưng cảm động, nhiều người không cầm được nước mắt…

Hai mươi năm xa cách, họ lại được gặp “ông Ké cách mạng”, gặp “già Thu”, vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc. Bác xúc động lặng ngắm hồi lâu những khuôn mặt người dân đã từng che chở, giúp đỡ cách mạng những ngày còn trong trứng nước. Người ân cần thăm hỏi các cụ phụ lão, các cháu nhi đồng… Sau đó, Bác cùng bà con thăm lại hang Pác Bó, núi Các-mác, suối Lênin. Lúc dừng chân trên một tảng đá bên suối Lênin, Bác xúc động ứng khẩu:

“Hai mươi năm trước ở nơi này
Đảng vạch con đường đánh Nhật – tây
Lãnh đạo toàn dân ra chiến đấu
Non sông gấm vóc có ngày nay”…

Dịp đầu Xuân Canh Dần này cũng là những ngày đầu tiên của thập niên thứ hai trong thế kỉ XXI, toàn Đảng, toàn dân ta đang ra sức đẩy mạnh cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Làm theo lời Bác, tất cả từ dân và vì dân, nhất định sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước sẽ sớm thành công; nước Việt Nam sẽ giàu mạnh, văn minh đúng như mong ước của Bác Hồ

Trần Duy Hiển
cand.com.vn