Chiều hôm trước, đồng chí Song Hào – Chính uỷ Đại đoàn 308 (Đại đoàn Quân Tiên phong) báo cho tôi chuẩn bị xe, xăng để đi đường dài.
6 giờ sáng ngày 18-9-1954, đoàn xe rời thị xã Thái Nguyên đi Đại Từ, leo qua đèo Khế. Gần đến Sơn Dương đoàn xe từ từ đứng lại, đồng chí thường trực hướng dẫn xe vào bãi đỗ.
Một điều làm chúng tôi hết sức ngỡ ngàng là Bác Hồ và một số đồng chí đã có mặt ở đây – một cánh rừng thưa với mấy nếp nhà tranh tre. Bác ra tận nơi đỗ xe gặp đồng chí Song Hào và đồng chí Vương Thừa Vũ – Đại đoàn trưởng.
Bác đội mũ cát trắng, mặc bộ quần áo nâu sẫm, cổ quàng khăn, đi dép cao su. Bác hơi gầy nhưng nét mặt hồng hào, bước đi rắn chắc.
Bác quay sang chúng tôi. Anh em lái xe, thư ký, công vụ đều đứng dậy chào Bác.
Bác đến gần tôi ân cần:
– Chú là lái xe, chạy cho tốt và an toàn.
Chúng tôi đồng thanh: Vâng ạ!
Đoàn xe tiếp tục lên đường, đưa Bác lên thăm Tỉnh uỷ Tuyên Quang rồi quay về hướng Việt Trì tỉnh Phú Thọ, đến Đền Hùng khoảng 2 giờ chiều, Bác cùng đoàn cán bộ đi lên cổng chính khu Đền Hùng.
Xế chiều, Bác cùng mấy đồng chí và một cụ già địa phương lên núi Nghĩa Lĩnh, Bác ngắm nhìn ngã ba sông Bạch Hạc (nơi hợp lưu sông Lô, sông Đà, sông Thao). Sau bao nhiêu năm bôn ba thế giới tìm đường cứu nước, bây giờ Bác mới có dịp về với cội nguồn.
Sáng hôm sau, Bác đến thăm Đền Tổ, Đền Thượng, Đền Hạ, Bác chăm chú đọc các hoành phi câu đối.
Khoảng 9 giờ sáng ngày 19 – 9 – 1954, Bác trở về Đền Giếng gặp cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn 308 sắp làm nhiệm vụ tiếp quản Thủ đô Hà Nội.
Bác hỏi:
– Các chú có mệt không, đã ăn uống gì chưa?
Rồi Bác nói về công lao các vua Hùng dựng nước và giữ nước, về tầm quan trọng của Thủ đô, Bác nhắc nhở bộ đội phải kính trọng dân, giữ gìn phẩm chất, đạo đức, kỷ luật quân đội cách mạng. Bác căn dặn bộ đội phải thường xuyên học tập, rèn luyện, giữ nghiêm kỷ luật. Bác nói: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước” – một câu nói đã trở thành bất hủ, in đậm trong trái tim khối óc mọi thế hệ Việt Nam.
Bộ đội vỗ tay ran, tất cả đứng dậy hứa với Bác quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ. Buổi nói chuyện của Bác không dài, chỉ khoảng nửa giờ. Mặc dù thời gian ngắn nhưng những tư tưởng lớn, tình cảm sâu nặng của Bác đã thấm sâu vào tâm trí mỗi người.
Hơn nửa thế kỷ đã qua, lời Bác ân cần “chú là lái xe, chạy cho tốt và an toàn” đã theo tôi suốt cuộc đời. Và chuyến đi theo Bác về Đền Hùng năm ấy là kỷ niệm sâu sắc nhất đời tôi.
Đinh Văn Dung
Việt Nam 