Cổng đền thờ Bác ở xã An Thạnh Nhất - Cù Lao Dung - Sóc Trăng.
Trong tình cảm thẳm sâu đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, đền thờ Bác là biểu trưng độc đáo về lòng kính yêu lãnh tụ của đồng bào Nam Bộ. Đi dọc ngang sông nước, tôi được nghe nhiều về các đền thờ Bác Hồ trên các địa danh anh hùng, khắp miền Tây Nam Bộ đâu đâu cũng có đền thờ Bác Hồ. Đây là cái gốc tình cảm, là chiều sâu tâm linh con người. Ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long hiện có 7 trong số 13 tỉnh, thành phố xây dựng 30 đền thờ, phủ thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh. Mỗi ngôi đền thờ Bác dựng trên đất sông nước miền Tây là một huyền thoại diệu kỳ, một câu chuyện cảm động về lòng kính yêu Bác Hồ.
Đền thờ Bác ở vùng đất mũi
Cà Mau là địa phương có nhiều đền thờ Bác nhất cả nước (15 đền thờ – phủ thờ) được dựng lên rất trang nghiêm để hương khói thờ cúng Bác, thể hiện tình cảm kính yêu Bác Hồ sâu sắc hòa quyện chung trong tình yêu nước của nhân dân nơi đây, chưa kể các hình thức thờ Bác của nhân dân, đặc biệt có 8 ngôi đền được chính quyền và nhân dân xây cất xong ngay trong năm Bác mất (1969) dưới làn mưa bom, bão đạn của kẻ thù. Nhưng chiến tranh tàn phá, hiện nay chỉ còn 5 đền thờ: Đền thờ ở xã Viên An – Đất Mới (huyện Ngọc Hiển); Tân Hưng Tây (huyện Phú Tân); Trí Lực (Thới Bình); Cái Nước (Cái Nước); Đầm Dơi (Đầm Dơi). Ngoài ra, Cà Mau mới xây dựng nhà sàn Bác Hồ tại Công viên văn hóa thành phố Cà Mau theo mô hình nhà sàn của Bác tại Thủ đô Hà Nội. Hiện nay, Bảo tàng tỉnh đã và đang khảo sát những địa phương có đền thờ Bác Hồ trong thời kháng chiến để xây dựng lại.
Ngôi đền thờ Bác xây cất đầu tiên trên đất mũi Cà Mau dựng bằng gỗ đước ở ấp Biện Trượng, xã Viên An – Đất Mới (Ngọc Hiển) do Tỉnh đội Cà Mau và tổ Đảng cùng nhân dân địa phương hợp sức thi công, hoàn thành vào trung tuần tháng 9/1969. Những năm chống Mỹ, nhiều lần bọn giặc tìm cách phá, dân trong vùng ra sức bảo vệ, hàng chục người đã hy sinh trong các cuộc đấu tranh với giặc để giữ đền thiêng.
Sau năm Bác mất (1969), xuất phát từ tình cảm thiêng liêng của nhân dân Thới Bình đối với Bác Hồ, Huyện ủy Thới Bình (Cà Mau) xây dựng Phủ thờ Bác tại xã Trí Lực. Còn Phủ thờ Bác hiện nay được xây dựng trên khuôn viên nền Phủ thờ Bác trước đây với 3 căn, 1 chái theo kiểu hình chóp, xây dựng trên diện tích hơn 4.000m2 với mặt bằng có nhiều hố bom sâu của địch trút xuống cùng các hạng mục công trình: Phủ thờ Bác khung sườn nhà chủ yếu là cây tràm, cây mắm và mái lợp tôn thiếc đơn sơ mà trang nghiêm, tôn kính. Bệ thờ xây gạch hình tam cấp đặt ảnh Bác họa bằng nước sơn trên nền vải, khung gỗ cao 1,2m và rộng 1m; phía trên có dòng chữ “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”. Sau nhiều lần trùng tu, sửa chữa và nâng cấp nhưng vẫn giữ cốt cách, kiểu dáng, nét đặc trưng của phủ thờ cũ trước đây; tái tạo hố bom xưa; xây mới nhà truyền thống; nhà nghỉ du khách, chòi nghỉ chân, sân tập đa năng, cầu tàu, bờ kè, đường nội bộ, cây xanh… Nơi đây trở thành trung tâm sinh hoạt chính trị, văn hóa, giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ và đón du khách đến tham quan của huyện Thới Bình.
Cổng đền thờ Bác ở Châu Thới - Vĩnh Lợi - Bạc Liêu.
Những tấm lòng với Bác
Không riêng gì Cà Mau, khắp miền sông nước Nam Bộ đâu đâu cũng có đền thờ Bác Hồ: xã Long Đức (Thị xã Trà Vinh – Trà Vinh); Lương Tâm (Long Mỹ – Hậu Giang), An Thạnh Nhất (Cù Lao Dung – Sóc Trăng)… là nơi tôn nghiêm nhất. Mỗi đền thờ là một huyền thoại diệu kỳ.
Đền thờ Bác ở xã Long Đức (thị xã Trà Vinh – Trà Vinh) cách trung tâm thị xã Trà Vinh khoảng 5km về phía Bắc và ban đầu chỉ được dựng tạm đơn sơ bằng tre, lá. Đền thờ khởi công xây dựng cuối tháng 3/1970 dưới tầm đạn pháo của địch. Công việc phải làm vào ban đêm, bất chấp bom đạn, sự đánh phá ngăn cản của địch, du kích cùng nhân dân địa phương chia ra làm nhiều tổ, vừa bảo đảm vận chuyển nguyên vật liệu vào khu vực xây đền, qua mắt các căn cứ quân sự của Mỹ – ngụy chung quanh, vừa phải trực chiến chống càn, bảo vệ nhân dân và khu vực xây dựng đền. Vào đúng ngày 30 Tết Nguyên đán năm 1971, trong niềm vui của nhân dân, ngôi đền rộng 16m2 được làm bằng các vật liệu thiên nhiên, thiết kế kiểu hình khối vuông, nóc bánh ú, mái lợp lá, khung sườn bằng loại gỗ tạp, vách tôn, nền tráng xi-măng, phía trước đền khoảng 10m có một đài liệt bằng tôn, hình tháp.
Sự tồn tại của ngôi đền bên cạnh các cơ quan đầu não ngụy quyền trong tỉnh và giữa hệ thống đồn, bốt dày đặc của địch khiến chúng ngày đêm điên cuồng đánh phá, tổ chức hàng chục cuộc hành quân càn quét cấp đại đội rồi tiểu đoàn cùng hàng trăm trận sử dụng hỏa lực hủy diệt bằng pháo binh, máy bay, tàu chiến. Gần 5 năm bảo vệ ngôi đền, quân dân Long Đức đã anh dũng bám từng bờ tre, bụi cỏ chiến đấu, quyết tử giữ đền, loại khỏi vòng chiến hàng trăm tên địch. Nhiều chiến sỹ và nhân dân đã hy sinh anh dũng nhưng khu vực đền vẫn được giữ vững và nhanh chóng xây dựng lại sau mỗi lần bị địch phá hủy, đốt cháy. Còn các chiến sỹ ta, trước mỗi trận đánh đều đến đền dâng hương, hạ quyết tâm xung trận “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” trước bàn thờ Bác Hồ và Tổ quốc. Cuộc chiến đấu bảo vệ đền không chỉ thể hiện tấm lòng người dân Long Đức với lãnh tụ kính yêu của dân tộc mà còn trở thành biểu tượng cho ý chí sắt đá, quyết tâm thống nhất Tổ quốc, là pháo đài niềm tin của nhân dân Trà Vinh với con đường Bác Hồ và Đảng đã chọn. Nhân dân trong vùng vẫn còn lưu truyền câu chuyện về những người lính ngụy sau khi phải tuân lệnh cấp trên vào càn quét khu vực đền, khi rút lui đã để lại bức thư gửi những người bảo vệ đền, nội dung thể hiện sự hối hận vì bị bắt buộc phải làm chuyện đại nghịch, xin Cụ Hồ và mọi người xá tội, đồng thời gói trong bức thư tiền đóng góp để trùng tu lại đền thờ.
Đền thờ Bác Hồ ở xã Châu Thới (huyện Vĩnh Lợi – Bạc Liêu) cách trung tâm thị xã Bạc Liêu hơn 8km về hướng Đông Bắc, ban đầu được xây dựng với vật liệu đơn sơ tre, lá. Nhưng việc hình thành giữ gìn đền thờ là một câu chuyện ly kỳ của Đảng bộ và nhân dân xã Châu Thới anh hùng. Dù đã hơn 40 mùa xuân Bác đi vào trong cõi vĩnh hằng, nhưng đối với chú Nguyễn Đăng Khoa, nguyên là Đội trưởng Đội bảo vệ đền thờ Bác, từng quyết tử để bảo vệ đền, vẫn luôn nhớ mãi những ngày cùng đồng đội đi nhặt những trái pháo lép của địch, lấy trộm những trái lựu đạn mang về chế tạo lại để dùng làm “chướng ngại vật” ngăn chặn giặc phá đền thờ Bác. Sau ngày giải phóng, chú Khoa tiếp tục làm công việc bảo vệ chăm sóc đền thờ Bác đến nay. Với tình cảm sâu nặng đối với Bác, chú Khoa đã tìm thấy được niềm vui và hạnh phúc trong công việc.
Còn với cô Lê Thị Đầm – nguyên Bí thư xã Châu Thới, từ khi Bác mất đến nay, năm nào cô cũng làm một mâm cơm giản dị cúng Bác vì biết rằng “nếu làm sang trọng, lãng phí quá Bác sẽ không vui”. Đó là ngày gia đình quây quần bên nhau, mỗi lần như thế là một câu chuyện về Bác Hồ sẽ được cô Đầm kể cho các cháu nghe. Mâm cơm cúng Bác bao giờ cũng có chén mắm nêm và đĩa cà pháo vì đó là món ăn dân dã mà Bác thích.
Bà Lê Thị Đầm thờ Bác tại gia đình.
Những câu chuyện về tấm lòng người dân miền sông nước đồng bằng Sông Cửu Long đối với Bác Hồ như việc xây cất đền thờ, phủ thờ, vừa là di sản văn hóa của địa phương, vừa là di tích lịch sử văn hóa mãi mãi trường tồn cùng non nước Việt Nam; việc thờ Bác ở gia đình, việc chiến đấu kẻ thù bảo vệ đền thờ, trông nom và chăm sóc đền, học tập tư tưởng Hồ Chí Minh và làm theo lời dạy của Người là một việc làm đầy ý nghĩa, vừa là trách nhiệm của mọi người dân Việt Nam. Có về thăm đền thờ Bác Hồ, nhìn những hiện vật đơn sơ nhưng chan chứa tình cảm, rồi nghe người dân nơi đây kể chuyện mới thấm thía hết ý nghĩa của câu: “Bác Hồ sống mãi trong trái tim miền Nam”. Dù cho Người chưa có dịp vào thăm, dù cho niềm mong mỏi của cán bộ nhân dân miền Nam, trong đó có người dân vùng sông nước miền Tây không bao giờ thành hiện thực, nhưng trong mỗi trái tim người dân vẫn luôn khắc ghi hình bóng và lời dạy của Người, nhất là trong giai đoạn hiện nay “Học tập và làm theo tấm gương Chủ tịch Hồ Chí Minh”.
Trong những ngày lễ lớn của dân tộc, cùng với những di tích lịch sử cách mạng khác trên khắp cả nước, đền thờ Bác Hồ tại các tỉnh sông nước miền Tây Nam Bộ đón tiếp hàng vạn lượt khách đến viếng, tham quan. Cũng tại đây, hàng năm sinh nhật, lễ giỗ Bác Hồ được người dân địa phương tổ chức đúng vào ngày 19/5 và 2/9, thu hút hàng ngàn bà con từ khắp nơi về tham dự, thắp nén nhang trước tượng Bác uy nghiêm, nhân từ chắc chắn ai cũng tưởng nhớ đến vị lãnh tụ của đất nước và nhìn lại bản thân mình để nỗ lực phấn đấu sống theo gương của Người.
Theo Phương Nghi
Suckhoedoisong.vn
Huyền Trang (st)
Việt Nam 